ЗЕЛС: ​Финансиски стабилни и децентрализирани општини се најдобри за граѓанитe

За прв пат во историјата на ЗЕЛС имаме жена претседателка.Од нејзините амбиции и од тоа како планира да ја води соработката со Владата при дополнителна децентрализација, ќе зависи како ќе функционира ЗЕЛС, рече денеска во Утрински брифинг директорката на ЗЕЛС, Душица Перишиќ.

• Нашите општини се во страшна финансиска ситуација. Самиот факт дека само 4,9 проценти од бруто домашниот производ оди кај општините, е страшен. Во Данска тој процент изнесува 54 проценти. А без финансиска независност не можете да имате функционални општини. Ние уште во 2018 година се договоривме со владата дека ќе одиме во нов пакет децентрализација кој предвидува дополнителна децентрализација во социјала, во водостопанство и шумарство, култура, во сите области кои општините можат да дадат подобра услуга на граѓаните. Единствено придвижување беше од Министерство за финансии излезе предлог закон за финансирањето на единиците за локална самоуправа, кој се уште не е усвоен во парламент. Со него се предвидува раст на процентот од данок на додадена вредност со тоа што од сегашните 4,5 да стигне до шест проценти до 2024 година. Исто така се предвидува процентот од данок на персоналец да расте еден процент годишно со тоа што исто така ќе стигне до шест проценти до 2024 година, што е многу малку во однос на тоа што ние го бараме. Официјалните барање се десет проценти од ДДВ и 50 проценти од персонален данок, бидејќи тоа е реалност во земјите од регионот. Во Загреб на пример тој процент изнесува 80, а ние сме на три проценти, објаснува Перишиќ.

Таа вели дека не само сегашната влада, туку и претходните, повеќе сакале тие да управуваат со средствата и надлежностите, отколку да им ги дадат надлежностите во раце на општините.

• Владата мора да сфати дека најдобро за граѓаните е општините да бидат децентрализирани. Тој што е социјален случај а живее во внатрешноста, нема да мора да чека преку социјални центри помош од Скопје, туку помошта ќе ја добие од општината во која живее. Граѓаните често пати имаат побарувања од локалната самоуправа а не знаат дека градоначалникот и општината немаат надлежност да им излезат во пресрет. Од друга страна има општини чии сметки се блокирани, во само три општини има долг од околу 80 милиони евра, што е страшно. Затоа јас велам, треба да се дадат надлежности и средства на општините, но да се воведе најстрога контрола на секој потрошен денар, децидна е директорката на ЗЕЛС.

Во однос на креирањето на буџетот, Перишиќ вели дека општините добиваат циркулар од Министерство за финансии во кој ги известуваат општините на кои приходи можат да сметаат во однос на децентрализираните надлежности како што се образование, култура, детска заштита, градинки, старски домови…

• Останатото се нивни приходи кои ги собираат на име на данок на имот, комунални такси, фирмарини, така што општините самостојно ги формираат буџетите, освен делот кој доаѓа од централната власт. Никој не се жали при правење на буџетот, сите се жалат кога трега да го реализираат буџетот. Бараме капиталните дотации да се префрлат на општините. Се случува да има општини одговорни за основно и средно образование а капиталните инвестиции за тоа се наоѓаат во рацете на Министерството за образование, завршува Перишиќ.