На секои две минути некој од просторот на поранешна Југославија ја напушта својата држава и легално добива работа во ЕУ. Ако се земат предвид и работниците на црно, на Западен Балкан се случува масовен егзодус, вели Душан Рељиќ, шеф на канцеларијата во Брисел на германскиот Институт за меѓународни односи и безбедност.

Релиќ во Утрински брифинг ги напомена економските аномалии на односот на ЕУ кон земјите во развој од Западен Балкан, но исто така и важноста да се биде дел од европското семејство.

„Често се заборава дека луѓето во секојдневието очекуваат приближувањето кон ЕУ да донесе повисок стандард. Меѓутоа, поминаа 30 години откако ја нема Југославија и многу луѓе во овој регион живеат во неизвесност и несигурност дали во својот животен век ќе доживеат некаква благосостојба. И последицата од тоа, особено после финансиската криза 2009 година, е што започна процес на масовно иселување. На секои две минути, некој од просториите на поранешна Југославија, заминува и легално добива работа во ЕУ. Ако ги земеме предвид и луѓето кои работат на црно, се работи за масовен егзодус“, анализира Релиќ.

Ако се земе предвид и старосната рамка на општествата во Југоисточна Европа, каде со исклучок на Албанците на Балканот, луѓето од овие простори се меѓу најстарите во Европа, Релиќ вели, таму се создава и раздор бидејќи тоа население треба да враќа долгови на државите.

Оттаму, тврди тој, тешко е да се дојде до неопходните квалификации на работна сила.

„Другиот проблем е што земјите од регионот, особено Северна Македонија и Србија, се вклучуваат во производството на, пред се, автомобилската индустрија низ евтина работна сила. Земјите во регионот се тркаат која ќе понуди поевтина работна сила во име на инвестиции и извоз, а прозиводот од тоа е, паметниот развој ги нема истите прилики да се развива“, изјави Релиќ во Утрински брифинг.

Меѓу другото, јазот во општествата, како што вели тој, се создава и поради моделот на политичка-економија меѓу Западен Балкан и ЕУ, кој не дозволува развој поголем од 6 отсто, кој би бил неопходен за земјите од регионот, во наредните 30 години да го достигнат просекот на ЕУ, па оттаму потрагата за вклучување на азискиот пазар.

Меѓутоа, земјите членки на европското семејство, кои важат за понови, своите национални економии ги градат со огромни пари од ЕУ.

„Земјите како Хрватска, Унгарија, Бугарија, Романија, кои неодамна се влезени, добиваат грантови од ЕУ кои не мораат да ги враќаат. Хрватска во моментов добива 8 и пол милијарди евра на поклон, Бугарија, Унгарија, не би имале ни половина од својот развој да не се тие пари. Од друга страна, националните економии на Југоисточна Европа потполно се отворени пред ЕУ. Што значи дека имаат трговски дефицит а немаат надокнада од структурните европски фондови. Тоа е најголемиот проблем.  Додека ЕУ не почне да се однесува кон Балканот како да е веќе дел од ЕУ и да дава пари без поврат, ќе се продлабочува социјалната структура во овие земји споредено со структурата во ЕУ. Тоа пак е проблем за европските функционери кои на своите гласачи треба да им објаснат дека дел од нивните пари ќе бидат насочени како развојна помош кон земјите од Западен Балкан а тоа не е популарно“, анализира шефот на канцеларијата во Брисел на германскиот Институт за меѓународни односи и безбедност.

Тој воедно гледа и одлична можност после пандемијата, а и тоа што речиси во секоја од земјите од Западен Балкан следат некакви избори, ЕУ да ја крене рачната и да рече нема преговори ако нема соодветна демократија и владеење на правото.

„ЕУ сега има можност, да после пандемијата, процени дали има демократски карактер во земјите од Западен Балкан каде секаде има избори. И со помош на невладините организации и научно истражувачките центри да проценат дали има авторитарен замав во регионот или не. Мислам дека Северна Македонија се стекна со подобра репутација откако го реши спорот со името и македонската дипломатија покажа еден вид европска еластичност. Квалитетот на изборите сега ќе биде важен исто така за да се види дали тој позитивен тренд ќе продолжи“, изјави Релиќ во Утрински брифинг.